Wystartował serwis Szpitale Polowe 1944 – baza powstańczej służby zdrowia. Pracowałam nad nim od kilku miesięcy.
W czasie Powstania w stolicy działało ok. 200 placówek medycznych – szpitali polowych i punktów opatrunkowych. Tworzono je w szpitalach stacjonarnych, w wybranych i przygotowanych zawczasu pomieszczeniach lub ad hoc w mieszkaniach, piwnicach, sklepach, restauracjach – wszędzie tam, gdzie powstańcom i cywilom potrzebna była natychmiastowa pomoc medyczna. We wszystkich placówkach pracowali lekarze lub studenci ostatnich lat medycyny. Oprócz setek lekarzy i pielęgniarek pracowała cała armia sanitariuszek – osób przeszkolonych przed Powstaniem na kursach z udzielania pomocy medycznej.
W szpitalach stacjonarnych leczono również rannych żołnierzy niemieckich. Ich pozytywna opinia o polskich lekarzach i pielęgniarkach nieraz pomagała uratować szpital przed zagładą. Tam, gdzie nie było dobrego słowa i dobrej woli, bezbronnych ludzi mordowano z zimną krwią, w bestialski sposób.
Z Warszawą związałam się dopiero na studiach. Nigdy nie lubiłam tego dużego, brzydkiego, chaotycznego miasta, szczególnie tego z początku lat 90. Jednak z czasem Warszawa stała się moim miastem. Powstałe 10 lat temu Muzeum Powstania Warszawskiego rok po roku dawało nam – mieszkającym tutaj przyjezdnym – wiedzę o tym, że to miasto było kiedyś piękne, że jest z nim związany dramat i bohaterstwo ludzi, którzy ponad siedemdziesiąt kilka lat temu chodzili tymi samymi ulicami, mieli plany, marzenia, cele – tak jak my dzisiaj. Powstanie Warszawskie to emocje, które cementują z tym miastem bardzo mocno.
Każdy, kto choć raz przeżył 1 sierpnia przejmująca minutę ciszy na ulicach Warszawy, nigdy nie będzie obojętny na los tego miasta. Ta chwila, gdy całe miasto zatrzymuje się w hołdzie - stają tramwaje, samochody, wszyscy ludzie wokół, wyją syreny i klaksony, powiewają flagi - jest przeżyciem, które jednoczy jak tylko największe dramaty przeżywane wspólnie. Unosimy się wtedy razem w hołdzie dla tych, którzy walczyli, dla tych, którzy polegli i w hołdzie dla zniszczonego miasta.
Od ponad dwóch lat interesuję się historią powstańczej służby zdrowia. Zaczęło się od jednej z przedwojennych kamienic i szpitala polowego, który tam działał w Powstaniu. Krok po kroku ta historia wciągnęła mnie tak bardzo, że stała się pasją. Założyłam fundację, która za cel ma stworzenie Muzeum Szpitala Polowego.
Baza powstańczej służby zdrowia, którą uruchomiłam w przededniu 70. rocznicy Powstania, jest elementem projektu tego Muzeum. Tworząc ją, przeżywałam losy opisanych w niej osób, nawet wtedy gdy są to tylko krótkie, jednozdaniowe biogramy. W każdym z nich jest zawarty los człowieka - niezwykłego, niezłomnego, który odrzucił egoizm i oddał siebie Wspólnej Sprawie. Czasem tylko trochę siebie, ale często nie tylko trochę, tylko bardzo dużo.
Historie tych ludzi, uczestników Powstania, robią na mnie większe wrażenie niż zdjęcia zgliszczy miasta po Powstaniu. Porusza mnie historia kobiety, która w sercu rozpalonego miasta mieszkała z małą córeczką i starą matką, opiekowała się nimi, jednocześnie pracując w szpitalu polowym; pomagając rannym, trzymając ich mocno za ręce w czasie operacji przeprowadzanych bez znieczulenia, wydłubując z ich ciał kawałki odłamków lub pogruchotanych kości, porwanych narządów, strzępów skóry. Jak trzeba być mocnym i dzielnym, by widzieć umierającą matkę trojga małych dzieci, której nie można już pomóc. I przejść dalej. Mimo cierpienia, iść dalej.
Praca nad stworzeniem serwisu Szpitale Polowe 1944 i książki, którą wydałam kilka tygodni temu, jest moim osobistym hołdem dla Powstańców i dla Warszawy.
PS. Wydanie książki i stworzenie serwisu Szpitale Polowe 1944 nie byłoby możliwe bez wsparcia Fundacji PZU oraz bez życzliwej współpracy Muzeum Powstania Warszawskiego.
